فیروزه (Turquoise)

تاریخچه پیدایش:

نام فارسی فیروزه ریشه در این باور قدیمی دارد که هرکس که این گوهر گرانبها را همراه داشته باشد، بر دیگران پیروز خواهد شد. تورکوآز لاتین به معنای سنگ ترکی است چرا که از قدیم الایام مسیر تجارت فیروزه به اروپا یا به واسطه جهانگردان از طریق ترکستان چین بوده و یا طی جنگ های صلیبی توسط ترکهای مسلمان از طریق ترکیه عثمانی به اروپا راه یافته است. فیروزه در زبان آلمانی Turkis و در ایتالیایی Turchese می باشد. قدیمی ترین معادن فیروزه جهان در سرابیت الخادم در شبه جزیره سینا مربوط به ۴۰۰ سال قبل از میلاد بوده و بدون شک فیروزه های گردنبند «کویین زئر» ملکه سلسله اول مصر از این محل تهیه شده است.

محدوده جغرافیایی:

تولید کنندگان عمده: ایران(نیشابور)، مصر(شبه جزیره سینا)، فلسطین اشغالی، ازبکستان(سمرقند)، افغانستان، چین( سین کیانگ)، مکزیک، آمریکا(آریزونا، نوادا، مکزیکو)، استرالیا، شیلی، بریتانیای کبیر، تانزانیا. زیباترین و با کیفیت ترین فیروزه با رنگ آبی آسمانی بی نظیر همانا فیروزه نیشابور ایران است. در ایران علاوه از نیشابور در جنوب مشهد، شمال شرق کرمان، شمال شرق شهر بابک، تفت نزدیک یزد، در قالع وزیری نزدیک بصیران و بیرجند هم فیروزه وجود دارد و معادن فیروزه ایران عبارتند از : معدن نیشابور، نعدن باغو، معدن عبدالله گیو و نشانه معدنی فیروزه آقایه.

پیشینه فرهنگی و خواص:

سنگ آمال تمام پادشاهان ثدیم بوده و به عنوان بهتربن هدیه برای سلاطین سایر ممالک استفاده می شد.بر این باور بودند که فیروزه انها را در برابر اجل معلق(مرگ ناگهانی) محافظت می کند لذا از ثدیم تغییر رنگ فیروزه، استفاده کننده اش را از خطری قریب الوقوع آگاه می ساخته است. فیروزه سنگ شانس متولدین ماه دسامبر(آذر) می باشد. فیروزه نماد پنجمین و یازدهمین سالگرد ازدواج است. استفاده از فیروزه در روزهای چهارشنبه توصیه شده است. امروزه اروپاییان از انگشترهای فیروزه به عنوان هدیه فراموش نشدنی استفاده می کند. همچنین بسیاری از کارکنان خطوط هوایی و حتی فضانوردان به پیروی از همان باور قدیمی فیروزه را به هنوان سنگ محافظ و عامل خوش شانسی همیشه همراه دارند. از فیروزه و مرجان قرمز برای تعادل قطبیت جسم زمینی(قرمز) و روح آسمانی (آبی) استفاده می گردد. بومیان آمریکا فیروزه را با ارزش ترین سنگ دنیا و رنگ آبی ان را منسوب به آسمان می دانند. هر کردام از افراد قبیله ناواخو، فیروزه ای را با خود داشته و بر این باورند که سوارکار دارنده فیروزه، هیچگاه از اسب به زمین نمی افتد. حتی می گویند اگر هم سوارکار بر زمین بفتد، استخوانهایش نخواهد شکست. چرا که فیروزه طلسم سلامت از حوادث و به خصوص سقوط از بلندی و ارتفاع می باشد. بودایی های تبت احترام ویژه ای برای فیروزه قائلند و از آن در مراسم مذهبی استفاده می کنند و معتقدند فیروزه آسمان و هوای اطراف زمین را نگه داشته و حیاتبخش و نفس دمنده است. در تبت حتی پلی به نام فیرزوه(البته به زمان محلی) وجود دارد، کولی های هند فیروزه را برای دریافت روحی و جسمی آن روی ناف می بندند، زیرا معتقدند که فیروزه برای هر چیزی خوب است. مردم اسکاندیناوی معتقدند که می توان فیروزه اصل را با کاشتن داخل گلدان و آب دادن آن تشخیص داد. برخی تصور می کنند فیروزه به واسطه برخورد شهاب سنگ یا صاعقه به زمین تولید شده است.

ارزیابی قیمت جهانی:

هر کیلوگرم فیروزه با منشأ امریکا، به طور متوسط حدود ۳۶ دلار آمریکا داد و ستد می شود. فیروزه درجه یک ایران از ۴۰ تا ۱۲۰۰ دلار به ازای هر گرم داد و ستد می شود.